KLABU: de kracht van sport in vluchtelingenkampen

Social startup KLABU zorgt met de bouw van clubhuizen in vluchtelingenkampen voor uitzicht in het bestaan van duizenden jonge vluchtelingen. Kleding en items van KLABU zijn te koop in hun winkel op de Zeedijk in Amsterdam en in de webshop. Eén verkocht shirt hier levert een jaar lang sporten op daar. Over het volgen van je roeping en sociaal ondernemen tijdens een wereldwijde pandemie.

‘Klabu’ is Swahili voor club én het is de naam van de sociale onderneming van oud-advocaat Jan van Hövell. Zijn KLABU Foundation is er voor en door vluchtelingen en biedt door middel van het bouwen van sportclubs in vluchtelingenkampen jonge mensen een kans om hun leven weer op te pakken.

De formule is even simpel als doeltreffend: jij een shirt, zij kunnen sporten. Na een intensieve voorbereiding van bijna twee jaar opende KLABU medio 2019 een strakke winkel aan de immer gezellige Zeedijk in Amsterdam. Webbureau Bolden zorgde voor een meer dan indrukwekkende online shop en koppelde Advanced Shopify aan de snelgroeiende onderneming. Want KLABU moet de grootste sportclub ter wereld worden.

Van fulltime advocaat naar bijklussen in het weekend

Je kunt het op z’n zachtst gezegd een opvallende carrièreswitch noemen voor Jan van Hövell (34): van fulltime bedrijfsjurist aan de Zuidas naar meer dan fulltime bezig met sociaal ondernemen. Van de daarmee gepaard gaande (financiële) onzekerheid - en het in de weekenden bijklussen als DJ om de privérekeningen te kunnen betalen - heeft hij geen seconde spijt. Drie jaar geleden gooide hij het roer om en besloot zijn roeping te volgen: hij richtte de KLABU Foundation op. Na een succesvolle pitch bij VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR en het ophalen van een startkapitaal kon hij zijn concept gaan uitwerken in een nederzetting voor vluchtelingen in het Keniaanse Kalobeyei.

 

Geen tas met ballen maar een heel sportcentrum

Die wending kwam niet helemaal uit de lucht vallen: van Hövell liep al voor zijn studie (Internationaal) Recht stage bij de UNHCR in Ghana en maakte daar de vluchtelingenproblematiek van dichtbij mee. Hij ervaarde ook dat sport helend werkt en wist eigenlijk toen al dat hij daarmee ooit het verschil kon en wilde maken. Hoe moest alleen nog worden bedacht, want bestaande ideeën bleken in de praktijk niet echt lang effect te hebben.

Van Hövell: "De initiatieven die ik zag waren vaak kortstondig of eenmalig en boden geen structurele oplossingen op die plekken waar mensen het voortdurend moeilijk hebben."

Wereldwijd leven 26 miljoen mensen in vluchtelingenkampen. Kalobeyei huisvest ongeveer 40.000 van hen, waarvan meer dan de helft jonger is dan 18. Hoewel formeel gezien van tijdelijke aard laat de realiteit helaas een ander beeld zien: gemiddeld verblijven mensen ruim 17 jaar in een vluchtelingenkamp. Voor veel jongeren betekent dat hun hele jeugd. (bron: www.unhcr.org)

Van Hövell kwam op het idee om in plaats van een paar ballen te sturen een heel sportcentrum op te zetten. Geen tijdelijke afleiding maar een blijvende hub van sport en spel, een plek waar mensen samenkomen, van bedrijvigheid. "Het concept dat wij hebben ontwikkeld is in handen van lokale mensen; vluchtelingen én Kenianen. Wij hebben hen geholpen hun clubhuis op te bouwen, maar zij doen het."

De grootste sportclub ter wereld

Het clubhuis in Kalobeyei draait op eigen kracht en heeft nu ruim 10.000 leden. Om de hele nederzetting te kunnen bereiken worden op dit moment voorbereidingen getroffen voor het opzetten van twee extra clubhuizen. Daarnaast liggen er plannen klaar voor clubhuizen in Bangladesh en Rwanda.

"Het is onze missie om hét sportkledingmerk te worden dat juist anderen in staat stelt om te sporten. Bovendien willen we de grootste sportclub ter wereld worden, naar aantal leden. Ons doel is om in 2029 wereldwijd 40 clubhuizen te hebben geopend met gemiddeld 5.000 leden per club. Nu richten we ons nog op vluchtelingen, maar denk aan favela’s, sloppenwijken en andere plekken waar mensen niet kunnen sporten, óók in Nederland."

Het succes verklaard

Nu kun je het verbinden van mensen en het aangaan van de juiste samenwerkingen wel overlaten aan een jurist die voornamelijk ingewikkelde fusies in goede banen leidde. Evengoed is het mooi om te zien hoe groot de aantrekkingskracht van KLABU en de bereidheid van anderen is om (niet zelden belangeloos) te helpen. Zo werd voor de eerste kledinglijn van KLABU in samenwerking met jonge talenten van reclamebureau Wieden+Kennedy en fotograaf Coco Olakunle een succesvolle reclamecampagne opgezet. Het onderscheidende ontwerp van het merk KLABU en van alle kleding en items werd gedaan door Kelvin Govey, voormalig design director bij Nike, en Multiple Identities uit Amsterdam.

Dat het merk KLABU bijzonder mooi, persoonlijk en goed doordacht is neergezet is niet de enige reden voor het succes, stelt Van Hövell: "Uiteindelijk zijn we voor de meeste mensen op het eerste gezicht gewoon een goed doel, en daar zijn er nogal veel van. Wat ons zeker ook onderscheidt is onze kleinschaligheid en tastbaarheid. En onze transparantie. Je weet precies waar jouw geld naartoe gaat en ook precies wat het daar betekent. Tegelijk krijg je er een gaaf en hoogwaardig kledingstuk voor terug dat je met trots kunt dragen."

Op de vraag waarom hij voor kleding koos legt Van Hövell uit: "Kleding is een perfect middel om ons doel te bereiken: mensen trekken het aan dus dragen het merk KLABU en waar we voor staan op die manier letterlijk uit. We richten ons daarbij overigens niet alleen op consumenten, ook voor sportverenigingen en bedrijven hebben we inmiddels teamoutfits in onze collectie. Want waarom zou je als sportvereniging traditionele kleding kopen als je voor minstens dezelfde kwaliteit ook KLABU-kleding kan aanschaffen waarmee je bovendien een krachtig statement maakt?"

En toen ging de wereld op slot

Ons eerste gesprek met KLABU voor dit artikel vond plaats begin maart, in de laatste week dat alles nog ‘normaal’ was op aarde. In een videocall deden ze enthousiast hun plannen uit de doeken. Zo zou Van Hövell twee weken later naar Bangladesh reizen om daar bij de start van de bouw van het eerste clubhuis aanwezig te zijn. De winkel aan de Zeedijk werd druk bezocht en de telefoon van Van Hövell bleef tijdens het gesprek druk melding maken van continue bedrijvigheid.

Een week later was alles anders. Vliegtuigen aan de grond, de Zeedijk verlaten, de winkel op slot. Hoe ga je daar als social startup mee om? Welke gevolgen heeft het? We spraken Jan van Hövell opnieuw kort na het uitbreken van de Corona crisis. "Ja, dit raakt ons zeker. Gelukkig zijn we in staat om ons aan te passen, klein te maken nu het nodig is. Ik heb hiervoor mensen moeten laten gaan en dat doet zeer. De winkel is voorlopig gesloten maar gelukkig gaan online de sales nog aardig goed. Bangladesh wordt nu opgetuigd zonder onze aanwezigheid."

Hoofdzaken van bijzaken scheiden

"Een situatie als deze biedt ook kansen," stelt hij vast: "We worden gedwongen anders te kijken naar waar we mee bezig zijn. Ik merk dat ik hoofd- van bijzaken begin te scheiden en dat bleek eigenlijk best nodig. Een nieuwe focus om de essentie van je business te versterken. Dat ervaar ik als positief."

"De vluchtelingenproblematiek wordt door deze crisis niet minder," sluit Van Hövell af. "Integendeel. We zullen alleen wel goed moeten kijken welke gevolgen dit heeft in de kampen zelf en hoe we daarmee omgaan. Wat betekent een lockdown voor de kinderen daar? Hoe kunnen we met sport en spel alsnog het verschil voor ze maken?" De gesprekken voor toekomstige samenwerkingen gaan overigens onverminderd door. Zo werd ons telefoontje wat verschoven voor een online meeting met Nike en daar hadden wij alle begrip voor. Iets met hoofd- en bijzaken, niet waar? ;)

Wil je ook bij de KLABU? Check de site klabu.org, of volg KLABU op Instagram.

 

 

Inspiratie? Lees ook:
Kuyichi verkoopt duurzame kleding: "Duurzaamheid en winst moeten in balans zijn"

 

---

 

Over de auteur

Arnold Geerts is copywriter en schrijft voor de Nederlandse Shopify blog. Arnold was ooit bijna straaljagerpiloot. De rest is geschiedenis.

---